Poprzez poczucie własnej wartości rozumiemy „poczucie pewności siebie, które wypływa ze stosunku naszych rzeczywistych sukcesów do naszych aspiracji” (James, 1890). Jest to zbiór przekonań na własny temat. Bardzo często jest to nieświadomy nawyk myślenia o sobie w konkretny sposób. U osób z obniżoną samooceną występuje tendencja do krytycznego patrzenie na siebie w wielu aspektach życia. Takim osobą towarzyszą hasła: „jestem do niczego”, „na pewno sobie nie poradzisz”. Dodatkowo takie osoby charakteryzują się dużą sztywnością myślenia: jeśli osiągają sukcesy to szybko o nich zapominają, natomiast o porażkach rozpamiętują długo, swoje sukcesy przypisują czynnikom zewnętrznym „miałem po prostu szczęście”, „udało mi się”, zamiast: ZAPRACOWAŁEM na to, ZROBIŁEM to.
Osoby z niską samooceną wyolbrzymiają swoje słabości. Mają często poczucie winy i tendencję do obwiniania się, kiedy coś nie dzieje się tak, jakby tego chcieli. Objawy obniżonej samooceny to również:
•    trudności w podejmowaniu decyzji,
•    ciągłe niezadowolenie z siebie,
•    nierealistyczne wymagania wobec siebie połączone z nadmierną samokrytyką,
•    nadwrażliwość na krytykę,
•    skłonność do przesadnego wręcz dbania o innych, czasem kosztem siebie i własnych potrzeb,
•    perfekcjonizm,
•    negatywne nastawienie do swoich umiejętności, brak wiary w siebie,
•    poczucie beznadziejności, bezwartościowości
•    brak motywacji,
•    przygnębienie,
•    porównywanie się z innymi osobami.

Przyczyny niskiego poczucia własnej wartości
Wewnętrzny krytyk to uwewnętrznione przekazy, które słyszeliśmy w dzieciństwie. To, jakie mieliśmy doświadczenia w pierwszych kilkunastu latach naszego życia warunkuje nasz sposób myślenia o sobie w życiu dorosłym. Jako jedną z najczęstszych przyczyn obniżonej samooceny określa się styl wychowawczy rodziców. To jak mówili do dziecka, czy je krytykowali, karali, zaniedbywali jest kluczowym czynnikiem. Nie chodzi tutaj wyłącznie o przypadki przemocy fizycznej czy psychicznej, czasem w trosce o dobro dziecka rodzice są wobec niego zbyt wymagający, a dziecko nie jest w stanie sprostać im wygórowanym ambicjom. Rozczarowanie rodzica jest zamieniane w rozczarowanie sobą w życiu dorosłym. Zdarzają się też sytuacje, że niska samoocena może wynikać z nadopiekuńczości rodziców. Dzieciństwo to czas zdobywania różnych umiejętności, jeśli rodzice z lęku nie pozwalają dziecku na samodzielność i robią wszystko za niego, nie ma on możliwości sprawdzić się w różnych, czasem trudnych dla siebie, sytuacjach i na podstawie tych doświadczeń zbudować adekwatną samoocenę.
Źródłem niskiej samooceny może być niespełnienie wymagań grupy rówieśniczej. Wyśmiewanie, wyszydzanie może znacząco wpłynąć na obraz siebie.
Zdarzają się też sytuacje, gdy zaniżona samoocena pojawia się dopiero w życiu dorosłym, związana ona jest wtedy z presją otoczenia, np. wymagającym pracodawcą lub zbyt dużą ilością obowiązków
Jak budować pewność siebie?
Leczenie obniżonej samooceny to przede wszystkim psychoterapia. Pierwszym krokiem jest podjęcie pracy nad zmianą tego, co Ci nie służy. Dzięki psychoterapii odkryjesz, że można być dla siebie dobrym, kochającym i akceptującym. To przynosi ogromną ulgę i ukojenie. Dając sobie szacunek i godność oraz prawo do bycia, do mówienia, do wyrażania swojej opinii, do dobrego życia. To tak jakby w Tobie rozkwitała roślina, która początkowo jest maleńka i bardzo wątła. Z czasem jak będziesz pracować, odkrywać czego chcesz, czego potrzebujesz i uczyć się tego wyrażać, będzie ona rosła. Wierzę, że jeśli masz w sobie gotowość do pracy, to możesz odkryć w sobie ziarna pewności siebie i budować swoje silne JA, które daje oparcie i zaufanie do świata. Uświadomienie sobie schematów myślenia o sobie i ich źródeł pomaga je przeanalizować i zbadać ich adekwatność i zgodność z rzeczywistością. Daje to możliwość stworzenia NOWYCH przekonań na własny temat. Więź z nieoceniającym terapeutą jest jednym ze sposobów na zbudowanie adekwatnej samooceny, nie jest to jednak proces łatwy. Często wymaga czasu z uwagi na dużą sztywność tych schematów myślenia. Warto podjąć walkę z obniżoną samooceną, ponieważ adekwatna samoocena pomaga na poprawę relacji partnerskich i rodzinnych. Często osoby z wyższą samooceną łatwiej znajdują satysfakcjonującą pracę, są bardziej asertywni, potrafią cieszyć się z własnych sukcesów i pasji oraz odważniej i z mniejszym lękiem podejmują wyzwania. Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia i dobrego towarzyszenia w poszukiwaniu siebie, zapraszam do rozpoczęcia wędrówki ku spotkaniu własnego JA.