Zaniżone poczucie własnej wartości: Jak wpływa na nasze życie i jak sobie z tym radzić?

Poprzez poczucie własnej wartości rozumiemy „poczucie pewności siebie, które wypływa ze stosunku naszych rzeczywistych sukcesów do naszych aspiracji” (James, 1890). Jest to zbiór przekonań na własny temat. Bardzo często jest to nieświadomy nawyk myślenia o sobie w konkretny sposób. Zaniżone poczucie własnej wartości to tendencja do krytycznego patrzenie na siebie w wielu aspektach życia. Takim osobą towarzyszą hasła: „jestem do niczego”, „na pewno sobie nie poradzisz”. Dodatkowo takie osoby charakteryzują się dużą sztywnością myślenia: jeśli osiągają sukcesy to szybko o nich zapominają, natomiast o porażkach rozpamiętują długo, swoje sukcesy przypisują czynnikom zewnętrznym „miałem po prostu szczęście”, „udało mi się”, zamiast: ZAPRACOWAŁEM na to, ZROBIŁEM to.

Przyczyny niskiego poczucia własnej wartości

Wewnętrzny krytyk to uwewnętrznione przekazy, które słyszeliśmy w dzieciństwie. To, jakie mieliśmy doświadczenia w pierwszych kilkunastu latach naszego życia warunkuje nasz sposób myślenia o sobie w życiu dorosłym. Jako jedną z najczęstszych przyczyn obniżonej samooceny określa się styl wychowawczy rodziców. To jak mówili do dziecka, czy je krytykowali, karali, zaniedbywali jest kluczowym czynnikiem. Nie chodzi tutaj wyłącznie o przypadki przemocy fizycznej czy psychicznej, czasem w trosce o dobro dziecka rodzice są wobec niego zbyt wymagający, a dziecko nie jest w stanie sprostać im wygórowanym ambicjom. Rozczarowanie rodzica jest zamieniane w rozczarowanie sobą w życiu dorosłym. Zdarzają się też sytuacje, że niska samoocena może wynikać z nadopiekuńczości rodziców. Dzieciństwo to czas zdobywania różnych umiejętności, jeśli rodzice z lęku nie pozwalają dziecku na samodzielność i robią wszystko za niego, nie ma on możliwości sprawdzić się w różnych, czasem trudnych dla siebie, sytuacjach i na podstawie tych doświadczeń zbudować adekwatną samoocenę.
Źródłem niskiej samooceny może być niespełnienie wymagań grupy rówieśniczej. Wyśmiewanie, wyszydzanie może znacząco wpłynąć na obraz siebie.
Zdarzają się też sytuacje, gdy zaniżona samoocena pojawia się dopiero w życiu dorosłym, związana ona jest wtedy z presją otoczenia, np. wymagającym pracodawcą lub zbyt dużą ilością obowiązków
Jak budować pewność siebie?

Zaniżone poczucie własnej wartości – jakie czynniki na to wpływają?

Osoby z niską samooceną wyolbrzymiają swoje słabości. Mają często poczucie winy i tendencję do obwiniania się, kiedy coś nie dzieje się tak, jakby tego chcieli. Objawy obniżonej samooceny to również:
trudności w podejmowaniu decyzji,
ciągłe niezadowolenie z siebie,
nierealistyczne wymagania wobec siebie połączone z nadmierną samokrytyką,
nadwrażliwość na krytykę,
skłonność do przesadnego wręcz dbania o innych, czasem kosztem siebie i własnych potrzeb,
perfekcjonizm,
negatywne nastawienie do swoich umiejętności, brak wiary w siebie,
poczucie beznadziejności, bezwartościowości
brak motywacji,
przygnębienie,
porównywanie się z innymi osobami.

Samoakceptacja jako kluczowy element pracy nad zaniżonym poczuciem własnej wartości

W kontekście zaniżonego poczucia własnej wartości, samoakceptacja odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia i rozwoju. Samoakceptacja oznacza akceptację siebie takim, jakim się jest, z pełnym zrozumieniem swoich wad, niedoskonałości i ograniczeń, ale także docenianiem swoich mocnych stron i wartości. Oto kilka aspektów, które warto rozważyć:

Samoświadomość: Ważne jest, aby zrozumieć swoje emocje, myśli i przekonania dotyczące siebie. Być może zaniżone poczucie własnej wartości wynika z negatywnych przekonań, które utrzymujesz na swój temat. Świadomość tych przekonań jest pierwszym krokiem do ich zmiany.

Odrzucenie porównywania się do innych: Skłonność do porównywania się do innych ludzi może pogłębiać zaniżone poczucie własnej wartości. Zamiast tego, skoncentruj się na własnym postępie i osiągnięciach, biorąc pod uwagę swoje unikalne cechy i umiejętności.

Pozytywne myślenie i afirmacje: Codzienne praktykowanie pozytywnego myślenia i afirmacji może pomóc w budowaniu pewności siebie i pozytywnego poczucia własnej wartości. Skup się na swoich osiągnięciach, małych i dużych, i doceniaj siebie za nie.

Zrozumienie własnych granic: Ważne jest, aby rozpoznać i szanować swoje granice. Naucz się mówić „nie”, gdy czujesz, że przekracza się twoje możliwości, i nie bój się prosić o wsparcie, gdy go potrzebujesz.

Leczenie obniżonej samooceny to przede wszystkim psychoterapia

Pierwszym krokiem jest podjęcie pracy nad zmianą tego, co Ci nie służy. Dzięki psychoterapii odkryjesz, że można być dla siebie dobrym, kochającym i akceptującym. To przynosi ogromną ulgę i ukojenie. To jak wygląda pierwsza wizyta u psychoterapeuty może zależeć także od Ciebie. Od twojej otwartości, szczerości i chęci do zmiany. Dając sobie szacunek i godność oraz prawo do bycia, do mówienia, do wyrażania swojej opinii, do dobrego życia. To tak jakby w Tobie rozkwitała roślina, która początkowo jest maleńka i bardzo wątła. Z czasem jak będziesz pracować, odkrywać czego chcesz, czego potrzebujesz i uczyć się tego wyrażać, będzie ona rosła. Wierzę, że jeśli masz w sobie gotowość do pracy, to możesz odkryć w sobie ziarna pewności siebie i budować swoje silne JA, które daje oparcie i zaufanie do świata.

Uświadomienie sobie schematów myślenia o sobie i ich źródeł pomaga je przeanalizować i zbadać ich adekwatność i zgodność z rzeczywistością. Daje to możliwość stworzenia NOWYCH przekonań na własny temat.

Więź z nieoceniającym terapeutą, jest jednym ze sposobów na zbudowanie adekwatnej samooceny, nie jest to jednak proces łatwy. Często wymaga czasu z uwagi na dużą sztywność tych schematów myślenia. Warto podjąć walkę z obniżoną samooceną, ponieważ adekwatna samoocena pomaga na poprawę relacji partnerskich i rodzinnych. Często osoby z wyższą samooceną łatwiej znajdują satysfakcjonującą pracę. Osoby te są bardziej asertywne, potrafią cieszyć się z własnych sukcesów i pasji oraz odważniej i z mniejszym lękiem podejmują wyzwania. Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia i dobrego towarzyszenia w poszukiwaniu siebie, zapraszam do rozpoczęcia wędrówki ku spotkaniu własnego JA.

Zaniżone poczucie własnej wartości i znaczenie wsparcia społecznego

Wsparcie społeczne i terapia mogą odegrać kluczową rolę w radzeniu sobie z zaniżonym poczuciem własnej wartości. Oto kilka aspektów, które warto rozważyć:

Wsparcie społeczne: Zaufane relacje z rodziną, przyjaciółmi i innymi bliskimi osobami mogą dostarczyć emocjonalnego wsparcia i wzmacniać poczucie własnej wartości. Ważne jest, aby otaczać się ludźmi, którzy nas doceniają, akceptują i inspirują.
Terapia indywidualna: Korzystanie z terapii indywidualnej, takiej jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) lub terapia psychodynamiczna. Może być pomocne w identyfikowaniu i zmienianiu negatywnych przekonań i wzorców myślowych, które utrzymują zaniżone poczucie własnej wartości. Terapeuta może pomóc w budowaniu pozytywnych nawyków myślowych i emocjonalnych.

Grupy wsparcia: Udział w grupach wsparcia, które skupiają się na zaniżonym poczuciu własnej wartości, może być cennym źródłem wsparcia i inspiracji. Spotkania z innymi osobami, które również doświadczają podobnych wyzwań, mogą pomóc w budowaniu więzi, wymianie doświadczeń i zdobyciu nowych perspektyw.
Samopomoc i edukacja: Istnieje wiele książek, artykułów i materiałów online dotyczących budowania poczucia własnej wartości i radzenia sobie z zaniżonym poczuciem własnej wartości. Korzystanie z tych zasobów może dostarczyć wskazówek, narzędzi i inspiracji w procesie rozwoju osobistego.

Praktyczne strategie i narzędzia na rzecz budowania pozytywnego poczucia własnej wartości

Prowadzenie dziennika:

Codzienne zapisywanie rzeczy, za które jesteśmy wdzięczni, może pomóc w przekierowaniu uwagi na pozytywne aspekty naszego życia i zwiększeniu poczucia własnej wartości.

Celebracja małych sukcesów:

Docenianie i celebrowanie każdego małego sukcesu. Nawet jeśli wydaje się to błahe, może przyczynić się do wzrostu poczucia własnej wartości. Nie bagatelizuj swoich osiągnięć.

Pielęgnowanie zdrowego stylu życia:

Zdrowe nawyki, takie jak regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiedni sen, mogą przyczynić się do ogólnego samopoczucia i pozytywnego poczucia własnej wartości.

Rozwijanie umiejętności:

Angażowanie się w naukę nowych umiejętności i hobby może zwiększyć poczucie kompetencji i wartości. Wybierz coś, co cię interesuje i daj sobie szansę na rozwój.

Pozytywna afirmacja i wizualizacja:

Codzienne powtarzanie pozytywnych afirmacji dotyczących siebie i wizualizacja sukcesów mogą pomóc w kreowaniu pozytywnego obrazu siebie i zwiększeniu pewności siebie.

Poszukiwanie pomocy profesjonalnej:

W przypadku silnego zaniżonego poczucia własnej wartości warto skonsultować się z terapeutą lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego, który może dostosować odpowiednie strategie i techniki do indywidualnych potrzeb.
Praktykowanie samoakceptacji:

Praca nad akceptacją siebie bez względu na wady, niedoskonałości i błędy jest kluczowa. Zrozumienie, że nikt nie jest doskonały i że każdy ma prawo do miłości i szacunku, może pomóc w budowaniu pozytywnego poczucia własnej wartości.

Zaniżone poczucie własnej wartości – co robić aby stać się silniejszym/silniejszą osobą